Hệ thống quản lý năng lượng là gì? Các tiêu chuẩn về hệ thống quản lý năng lượng

Trước áp lực ngày càng tăng từ các quy định pháp luật về môi trường, yêu cầu của khách hàng về sản phẩm "xanh" và nhận thức cộng đồng về phát triển bền vững, các tổ chức không chỉ cần sản xuất hiệu quả mà còn phải có trách nhiệm với việc sử dụng tài nguyên. Để đáp ứng những kỳ vọng này, việc xây dựng và duy trì một Hệ thống quản lý năng lượng (EnMS) theo tiêu chuẩn quốc tế như ISO 50001 đã trở thành một yêu cầu thiết yếu. Vậy việc triển khai một hệ thống như vậy mang lại những lợi ích cụ thể nào và nó đòi hỏi những quá trình then chốt nào?

Hệ thống quản lý năng lượng là gì?

Hệ thống quản lý năng lượng là tập hợp các công cụ, quy trình, và công nghệ được thiết kế để giám sát, kiểm soát, phân tích và tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng trong một tổ chức, từ hộ gia đình, tòa nhà, nhà máy cho đến các lưới điện lớn.

Mục tiêu chính của EMS là giúp các tổ chức sử dụng năng lượng một cách hiệu quả nhất, tiết kiệm chi phí và giảm tác động đến môi trường. Hệ thống này thường được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 50001, một tiêu chuẩn toàn cầu về thực hành quản lý năng lượng tốt nhất.

Các quá trình của hệ thống quản lý năng lượng

• Quá trình thiết lập chính sách: phản ảnh các cam kết của lãnh đạo một tổ chức nhằm đạt được những cải tiến về hiệu suất năng lượng, cam kết tuân thủ những yêu cầu luật pháp và các yêu cầu có liên quan khác.
• Quá trình hoạch định năng lượng: là Quá trình lập kế hoạch quản lý năng lượng bao gồm xác định những tiêu chí, tiêu chí năng lượng, kế hoạch hành động,…
• Quá trình thực hiện và điều hành: là Quá trình triển khai thực hiện các hoạt động quản lý và quản lý dựa trên những kết quả đầu ra của hoạt động hoạch định năng lượng.
• Quá trình kiểm tra: là quá trình tiến hành đánh giá kết quả và mức độ thực hiện các hoạt động quản lý năng lượng, việc triển khai được thực hiện thông qua nhiều hoạt động khác nhau.
• Quá trình xem xét: Lãnh đạo cao nhất thể hiện vai trò của mình thông qua việc xem xét định kỳ hệ thống quản lý năng lượng nhằm đảm bảo hệ thống này luôn phù hợp và được duy trì có hiệu lực.

Hệ thống quản lý năng lượng mang lại lợi ích gì?

• Tiết kiệm chi phí: EnMS giúp doanh nghiệp xác định và giảm lãng phí năng lượng, từ đó giảm chi phí liên quan đến tiêu thụ năng lượng. Những cải tiến trong hiệu suất năng lượng có thể dẫn đến sự hiệu quả chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh.
• Cải thiện hiệu suất năng lượng: EnMS giúp tổ chức theo dõi và cải thiện hiệu suất năng lượng của mình thông qua các biện pháp hiệu quả năng lượng và cải thiện quy trình sản xuất.
• Giảm phát thải khí nhà kính: Bằng cách giảm tiêu thụ năng lượng và tối ưu hóa quy trình, EnMS đóng góp vào việc giảm lượng phát thải khí nhà kính, giúp bảo vệ môi trường.
• Tuân thủ pháp luật và tiêu chuẩn: Các hệ thống quản lý năng lượng thường liên quan đến các tiêu chuẩn và yêu cầu pháp luật về năng lượng. Việc tuân thủ này không chỉ giúp tổ chức tránh phạt, mà còn tăng uy tín và niềm tin từ cộng đồng và khách hàng.
• Ý thức của cộng đồng về năng lượng: EnMS thường bao gồm giáo dục và đào tạo nhân viên về quản lý năng lượng và ý thức về tiết kiệm năng lượng, từ đó tạo ra một văn hóa tổ chức tích cực đối với năng lượng.
• Đảm bảo an ninh năng lượng: Việc quản lý năng lượng giúp doanh nghiệp có nguồn cung cấp năng lượng ổn định và an ninh, giảm thiểu rủi ro từ biến động giá năng lượng và nguồn cung cấp không ổn định.
• Tăng cường bền vững: EnMS thúc đẩy bền vững thông qua việc giảm tác động tiêu cực lên môi trường, xã hội và kinh tế.

Các tiêu chuẩn về hệ thống quản lý năng lượng

• Tiêu chuẩn ANSI/MSE 2000:2008 tại Mỹ: Tiêu chuẩn bao gồm việc mua, lưu trữ, sử dụng và thải bỏ các nguồn năng lượng sơ cấp và thứ cấp. Mục đích của MSE 2000 là kiểm soát và giảm chi phí năng lượng của tổ chức và tác động môi trường liên quan đến năng lượng. Tài liệu này dành cho bất kỳ doanh nghiệp nào sử dụng năng lượng hoặc nước
• Tiêu chuẩn  DS2403:2001 tại Đan Mạch: Tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu đối với hệ thống quản lý năng lượng để cho phép doanh nghiệp quan tâm đến việc tiêu thụ năng lượng hiện tại và tương lai và có thể duy trì phương pháp này. Tiêu chuẩn này áp dụng cho những khía cạnh năng lượng mà tổ chức có thể kiểm soát và những khía cạnh mà tổ chức có thể dự kiến ​​sẽ có ảnh hưởng.Tất cả các yêu cầu trong tiêu chuẩn này nhằm mục đích đưa vào bất kỳ hệ thống quản lý nào.

• Tiêu chuẩn GB / T 23331-2009 tại Trung Quốc: Tiêu chuẩn GB / T 23331-2009 tuân theo các nguyên tắc quản lý hệ thống và dựa trên phương pháp “PDCA”. Tiêu chuẩn đưa ra các yêu cầu đối với việc quản lý năng lượng của tổ chức: thiết lập một quản lý năng lượng đầy đủ, hiệu quả và được lập thành văn bản Hệ thống trong tổ chức, Về sử dụng năng lượng hoặc tiêu thụ năng lượng trong các hoạt động, sản phẩm và dịch vụ của tổ chức, làm rõ mục tiêu, trách nhiệm, thủ tục và yêu cầu về tài nguyên, đồng thời giảm tiêu thụ năng lượng và tăng cường năng lượng dựa trên các sản phẩm tiết kiệm năng lượng hiệu quả cao, sử dụng năng lượng- công nghệ và phương pháp tiết kiệm, và thực hành quản lý tốt nhất.
• Tiêu chuẩn EN 16001:2009 tại Châu Âu: Tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu đối với việc thiết lập, thực hiện, duy trì và cải tiến hệ thống quản lý năng lượng .Tiêu chuẩn này đưa ra các yêu cầu về việc cải tiến liên tục dưới hình thức sử dụng năng lượng hiệu quả hơn và bền vững hơn , không phân biệt loại năng lượng. Bản thân tiêu chuẩn này không nêu các tiêu chí hiệu suất cụ thể liên quan đến năng lượng. Tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho bất kỳ tổ chức nào muốn đảm bảo rằng nó phù hợp với năng lượng đã nêu. 
• Tiêu chuẩn quốc tế ISO 50001: ISO 50001 là tiêu chuẩn về Hệ thống quản lý năng lượng do tổ chức ISO xây dựng và ban hành. Mục đích của Tiêu chuẩn Quốc tế này nhằm giúp cho các tổ chức thiết lập các hệ thống và quá trình cần thiết để cải tiến hiệu suất năng lượng, bao gồm việc sử dụng, tiêu thụ và hiệu quả năng lượng. Việc thực hiện đầy đủ tiêu chuẩn này nhằm hướng tới sự giảm phát thải khí nhà kính, tiết kiệm chi phí năng lượng và các tác động môi trường có liên quan khác, thông qua việc quản lý năng lượng có hệ thống.

>>> Xem thêm: Giải pháp quản lý năng lượng hiệu quả

Kết luận

Hệ thống quản lý năng lượng (EnMS) là một chiến lược toàn diện giúp các tổ chức kiểm soát, tối ưu hóa và liên tục cải thiện hiệu suất sử dụng năng lượng. Từ việc giảm đáng kể chi phí vận hành, nâng cao năng lực cạnh tranh cho đến việc góp phần bảo vệ môi trường và đáp ứng các yêu cầu về phát triển bền vững, EnMS mang lại những lợi ích thiết thực và lâu dài. Việc đầu tư vào một EnMS chính là đầu tư vào tương lai, hướng tới một nền kinh tế xanh và hiệu quả hơn.