Môi trường & phát triển bền vững: lợi thế trong đấu thầu và xuất khẩu

Môi trường và phát triển bền vững đang trở thành “điều kiện tiên quyết” trong mọi gói thầu và hồ sơ xuất khẩu. Từ 2024, tiêu chí xanh không còn là CSR mà là lợi thế cạnh tranh, giúp doanh nghiệp giảm CO₂, tiết kiệm chi phí và dễ dàng tiếp cận vốn xanh quốc tế.

Vì sao “compliance” trở thành lợi thế cạnh tranh

Thế giới đang định giá carbon và ESG trong từng quyết định mua hàng. Buyer không chỉ hỏi “giá bao nhiêu?” mà còn hỏi “bao nhiêu kg CO₂ cho mỗi sản phẩm?”.
Ở Việt Nam, Bộ Công Thương đã bắt đầu triển khai cơ chế kiểm kê phát thải cho các cơ sở tiêu thụ năng lượng lớn; còn thị trường quốc tế, đặc biệt là châu Âu, đã áp dụng Cơ chế CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) yêu cầu minh bạch dữ liệu CO₂ từ năm 2026.

Áp lực pháp lý & thị trường

• EPR và tiêu chuẩn khí thải: Các nhà máy phải đo – báo cáo – xác minh (MRV) khí thải định kỳ, với mục tiêu giảm 15% phát thải vào năm 2030 (theo lộ trình MOIT).
• Yêu cầu buyer: Hơn 60% nhà nhập khẩu EU và Nhật hiện đã đưa ESG vào bảng điểm đánh giá nhà cung cấp. Doanh nghiệp nào minh bạch dữ liệu sớm sẽ được ưu tiên trong đấu thầu.

Tác động tới P&L và chi phí vốn

• Chi phí năng lượng: Việc chuyển đổi sang nhiên liệu sinh khối giúp giảm 10–25% chi phí hơi so với dầu FO hoặc than, đồng thời giảm phát thải trực tiếp.
• Chi phí vốn: Các dự án có hệ thống MRV, ISO 50001 và kế hoạch giảm phát thải có thể tiếp cận nguồn tài chính xanh với lãi suất thấp hơn 0,5–1%.
• Thời gian đấu thầu: Hồ sơ có chứng minh ESG đầy đủ thường rút ngắn 30–50% thời gian thẩm định.

>>> Xem thêm:

Khung 6 bước: Biến tuân thủ thành lợi thế dự thầu & xuất khẩu

Hầu hết doanh nghiệp đều nhận thức được tầm quan trọng của phát triển bền vững, nhưng thiếu công cụ cụ thể để triển khai. Sáu bước dưới đây giúp biến “tuân thủ” thành “lợi thế” rõ ràng trong đấu thầu và xuất khẩu.

Đo đường cơ sở (Baseline)

Đây là nền tảng của mọi chiến lược ESG.
Doanh nghiệp cần thu thập dữ liệu thực tế về lượng hơi tiêu thụ, suất tiêu hao nhiên liệu và cường độ CO₂ (kg CO₂/kg hơi).
Các hệ thống giám sát tự động (SCADA) và kiểm toán năng lượng ban đầu thường giúp phát hiện 5–8% lãng phí năng lượng tiềm ẩn chỉ trong 90 ngày đầu (IEA 2023).

Lộ trình kỹ thuật & công nghệ đốt

Tùy theo tải nhiệt và loại sản phẩm, doanh nghiệp có thể chọn giải pháp lò hơi tầng sôi, ghi xích hoặc dầu tải nhiệt.
Song song, hệ thống lọc bụi tĩnh điện (ESP) và tháp hấp thụ khí giúp đảm bảo QCVN 19:2024.
Đây cũng là điểm cộng khi nộp hồ sơ đấu thầu vì chứng minh doanh nghiệp đầu tư dài hạn, không chỉ đạt chuẩn mà còn tối ưu vòng đời thiết bị (TOTEX).

Tài chính & mô hình hợp đồng

Không phải nhà máy nào cũng có sẵn vốn đầu tư cho hệ thống xanh.
Mô hình Steam-as-a-Service (cấp hơi theo dịch vụ) hoặc ESCO (Energy Service Company) cho phép doanh nghiệp nhận hơi sạch, ổn định mà không cần chi CAPEX, chỉ thanh toán dựa trên sản lượng hơi thực tế.
Điều này giúp cân bằng dòng tiền, giảm rủi ro tài chính và vẫn đạt chuẩn phát thải.

Chuỗi cung ứng nhiên liệu ổn định

Đây là điểm thường bị đánh giá thấp.
Nguồn biomass cần đảm bảo ẩm độ <15%, kích thước đồng đều, chứng chỉ nguồn gốc rõ ràng và hợp đồng SLA giao nhận minh bạch.
Các doanh nghiệp hợp tác cùng nhà cung cấp nội địa sẽ giảm được chi phí logistics 5–10%, đồng thời ổn định giá nhiên liệu dài hạn.

MRV & minh bạch dữ liệu

MRV (Measurement – Reporting – Verification) là “ngôn ngữ chung” giữa doanh nghiệp, buyer và cơ quan quản lý.
Một hệ thống MRV hiện đại không chỉ đo nồng độ CO₂, SO₂, NOx, PM mà còn kết nối dữ liệu SCADA trực tiếp đến dashboard trung tâm, sẵn sàng cho audit ESG.
Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể chứng minh lượng CO₂ giảm theo từng kỳ, thay vì chỉ cam kết trên giấy.

Hồ sơ chứng minh giá trị

Cuối cùng, ESG không chỉ là hành động — mà còn là minh chứng số liệu.
Bộ hồ sơ đạt chuẩn gồm:

• Báo cáo LCA (Life Cycle Assessment),
• ISO 50001/14001,
• Carbon footprint report,
• Thư xác nhận buyer, hoặc biên bản test độc lập.

Khi trình nộp trong hồ sơ dự thầu, đây là yếu tố giúp nhà máy được chấm “extra credit” ở mục bền vững và môi trường.

>>> Đăng ký tư vấn 1:1 cùng chuyên gia Naan – đo, đốt, và giảm phát thải thật.

ESG trong đấu thầu & xuất khẩu: Checklist hồ sơ cần có

Để không bị loại sớm trong vòng đánh giá hồ sơ, doanh nghiệp cần chuẩn hóa toàn bộ tài liệu liên quan đến ESG, phát thải và năng lượng.

Nhóm tài liệu bắt buộc (Compliance)

• Báo cáo khí thải định kỳ, nhật ký vận hành lò hơi, MRV hàng tháng.
• Giấy phép môi trường còn hiệu lực, hồ sơ ISO 50001/14001, báo cáo tiết kiệm năng lượng.
• Kết quả test bụi – khí thải đạt chuẩn QCVN 19:2024 (PM <50 mg/Nm³).

Nhóm gia tăng điểm (Value-Add)

• Báo cáo intensity CO₂e/kg sản phẩm và tỷ lệ năng lượng sạch >50% trong cơ cấu tiêu thụ.
• Thư xác nhận buyer hoặc kết quả đánh giá độc lập về hiệu suất lò hơi.
• Dashboard MRV hoặc hình ảnh SCADA thể hiện dữ liệu giảm phát thải theo thời gian thực.

Lợi ích khi chuẩn hóa hồ sơ ESG

• Tăng cơ hội thắng thầu 15–25%, nhờ minh chứng rõ ràng hơn các đối thủ chỉ nộp bản cam kết.
• Rút ngắn thời gian thẩm định hồ sơ 30–50%, vì đáp ứng sẵn yêu cầu buyer quốc tế.
• Tăng khả năng tiếp cận buyer lớn: các tập đoàn đa quốc gia thường ưu tiên nhà cung cấp có chứng nhận ESG và MRV minh bạch.

>>> Xem thêm: 

FAQ

1. Giá hơi bằng biomass có rẻ hơn than/dầu/gas không?

Có. Trung bình thấp hơn 10–25% so với dầu FO hoặc LPG, tùy vào tải và chất lượng nhiên liệu.
Chi phí cụ thể cần đo baseline 2–4 tuần đầu để xác định suất tiêu hao chuẩn.

2. Nên đầu tư lò mới hay retrofit hệ thống cũ?

Nếu tải biến thiên mạnh, retrofit tầng sôi có thể tiết kiệm TOTEX 15–20%.
Tuy nhiên, lò cũ dưới 70% hiệu suất nên thay mới để đạt tiêu chuẩn QCVN và giảm chi phí vận hành lâu dài.

3. Triển khai dự án mà không ảnh hưởng sản xuất được không?

Có. Lộ trình thường 90–120 ngày, chia làm 3 giai đoạn: đo đạc, thi công song song và chạy thử trong “shutdown window” đã lên lịch.

4. Làm sao chứng minh giảm phát thải khi nộp hồ sơ?

Xuất trình báo cáo MRV, kết quả test độc lập và intensity CO₂/đơn vị sản phẩm.
Buyer sẽ đối chiếu dữ liệu thực tế thay vì chỉ dựa vào chứng chỉ.

5. Bao lâu để hoàn vốn khi chuyển sang biomass?

Trung bình 2,5–4 năm tùy tải và công suất lò.
Nếu dùng mô hình Steam-as-a-Service, ROI có thể ngay trong năm đầu vì doanh nghiệp không cần chi CAPEX.

Về NAAN Group: Low-Carbon as a Service cho nhà máy

NAAN Group là đơn vị tiên phong trong cung cấp giải pháp Low-Carbon as a Service – giúp doanh nghiệp chuyển đổi xanh toàn diện mà không gián đoạn sản xuất.

Dịch vụ A-to-Z của NAAN bao gồm:

• Tư vấn & thiết kế hệ thống lò hơi (tầng sôi, ghi xích, dầu tải nhiệt, HRSG).
• Cung cấp hơi, điện, đồng phát theo nhu cầu (Steam-as-a-Service).
• Cung cấp nhiên liệu biomass ổn định từ nguồn địa phương, đảm bảo ẩm độ <15%.
• Bảo trì – bảo dưỡng định kỳ để duy trì hiệu suất và giảm downtime.
• MRV & báo cáo môi trường tự động – dữ liệu sẵn sàng cho audit ESG.

Với hơn 10 năm kinh nghiệm và hệ thống đang vận hành tại nhiều khu công nghiệp lớn, NAAN cam kết mang đến giải pháp năng lượng sạch – hiệu quả – đạt chuẩn QCVN 19:2024 với chi phí vòng đời thấp nhất.

>>> Liên hệ ngay để nhận khảo sát hơi/chi phí & lộ trình kỹ thuật 6 bước miễn phí

Kết bài: Từ tuân thủ đến lợi thế cạnh tranh

Môi trường và phát triển bền vững không chỉ là yêu cầu, mà là chiến lược cạnh tranh của thời đại xuất khẩu xanh. Khi doanh nghiệp đầu tư đúng công nghệ, áp dụng khung 6 bước và minh bạch MRV, “tuân thủ” sẽ trở thành lợi thế thực sự — giúp giảm chi phí hơi và nâng cơ hội thắng thầu quốc tế.

>>> Đặt lịch tư vấn miễn phí của Naan Group