Sản xuất sạch là gì? Giải pháp sản xuất sạch cho doanh nghiệp

Nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, có sự đóng góp to lớn của ngành công nghiệp, cùng với xu thế hội nhập quốc tế, sản xuất sạch đã trở thành một trong những chiến lược quan trọng của Ngành Công nghiệp hiện đại. Nó không chỉ giúp các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất, tái sử dụng phế phẩm xây dựng hình ảnh tốt hơn cho doanh nghiệp, mà còn giúp bảo vệ môi trường và đưa công nghiệp phát triển bền vững.

Sản xuất sạch là gì?

Sản xuất sạch trong công nghiệp là hoạt động nâng cao hiệu quả sử dụng nhiên liệu, năng lượng và làm giảm việc tiêu thụ nguyên liệu và năng lượng cho một đơn vị sản phẩm, loại bỏ tất cả các dòng thải và chất thải trước khi chúng ra khỏi quá trình sản xuất, làm giảm các ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường trong suốt chu kỳ sống của sản phẩm từ khâu khai thác nguyên liệu đến khâu thải bỏ cuối cùng. Đối với các dự án sản xuất sạch sẽ làm tăng năng suất và hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp, cải thiện điều kiện làm việc, hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm do sản xuất công nghiệp gây ra, qua đó giảm mức phát sinh chất thải làm cho môi trường liên tục được cải thiện và giảm được chi phí xử lý môi trường, việc áp dụng sản xuất sạch trong công nghiệp sẽ làm tăng lợi thế so sánh, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm của các doanh nghiệp trên thị trường.

>>> Xem thêm: Công nghệ sạch là gì? Xu hướng công nghệ sạch hàng đầu hiện nay

Mục tiêu hướng tới của sản xuất sạch

Mục tiêu của sản xuất sạch là không gây ô nhiễm bằng cách sử dụng tài nguyên, nguyên vật liệu và năng lượng một cách có hiệu quả nhất. Điều này có nghĩa là thay vì bị thải bỏ sẽ có thêm một tỷ lệ nguyên vật liệu nữa được chuyển vào thành phẩm.

Sản xuất sạch hướng tới việc tránh hay giảm thiểu được các chất thải và ô nhiễm trước khi chúng được sinh ra.

Sự khác nhau cơ bản giữa kiểm soát ô nhiễm và sản xuất sạch hơn là thời điểm thực hiện. Kiểm soát ô nhiễm được thực hiện sau khi đã có các chất thải, hay nói cách khác là tiếp cận “phản ứng và xử lý”. Trong khi đó, sản xuất sạch hơn là tiếp cận chủ động, theo hướng “dự đoán và phòng ngừa” theo phương châm “phòng bệnh hơn chữa bệnh”.

Các chuyên gia khẳng định sản xuất sạch có ý nghĩa vớ tất cả các cơ sở công nghiệp, lớn hay bé, tiêu thụ nguyên liệu, năng lượng, nước nhiều hay ít. Đến nay, hầu hết các doanh nghiệp đều có tiềm năng giảm lượng nguyên nhiên liệu tiêu thụ từ 10-15%. Thực tế cho thấy nếu áp dụng sản xuất sạch hơn, doanh nghiệp sẽ giảm thiểu các tổn thất nguyên vật liệu và sản phẩm, do đó có thể đạt sản lượng cao hơn, chất lượng ổn định hơn. Hiện tại, không ít doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư, đổi mới công nghệ sản xuất.

Nhiều doanh nghiệp đã áp dụng các giải pháp của đánh giá nhanh mang lại hiệu quả cao, giảm chi phí sản xuất như điện, nước (giảm từ 3-10% chi phí nguyên nhiên vật liệu, giảm từ 20-30% tiêu hao nước)... góp phần phát triển bền vững.

Giải pháp sản xuất sạch cho doanh nghiệp

Để thúc đẩy quá trình sản xuất sạch hơn đạt hiệu quả nhà nước cần có những giải pháp, chính sách ưu đãi hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị máy móc, vì trên thực tế các doanh nghiệp của tỉnh chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Giải pháp này yêu cầu chi phí đầu tư cao hơn các giải pháp sản xuất sạch khác, do đó cần phải được nghiên cứu cẩn thận. Mặc dù vậy, tiềm năng tiết kiệm và cải thiện chất lượng có thể cao hơn so với các giải pháp khác.

Bên cạnh đó, cần tăng cường rà soát, đánh giá hiện trạng công nghệ sản xuất của từng doanh nghiệp, xử lý nghiêm minh đối với các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường, nhất là trong quá trình thẩm định cấp phép đầu tư mới, các cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường công tác kiểm tra và đánh giá chất lượng dây chuyền công nghệ, tránh tình trạng nhập khẩu các phương tiện máy móc cũ, công nghệ lạc hậu gây lãng phí về tài chính và tác động xấu đến môi trường.

Mở rộng, áp dụng sản xuất sạch trong công nghiệp. Trên cơ sở khảo sát đánh giá hiện trạng của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất công nghiệp các cơ quan quản lý nhà nước cần xây dựng một lộ trình triển khai cụ thể trong từng giai đoạn, từng lĩnh vực và khuyến khích doanh nghiệp xây dựng kế hoạch, lộ trình để đầu tư đổi mới công nghệ, đảm bảo hiệu quả, khoa học đáp ứng những yêu cầu đặt ra trong quá trình phát triển kinh tế.

Kiểm soát quá trình tốt hơn để đảm bảo các điều kiện sản xuất được tối ưu hoá về mặt tiêu thụ nguyên liệu, sản xuất và phát sinh chất thải. Các thông số của quá trình sản xuất như nhiệt độ, thời gian, áp suất, pH, tốc độ... cần được giám sát và duy trì càng gần với điều kiện tối ưu càng tốt. Cũng như với quản lý nội vi, việc kiểm soát quá trình tốt hơn đòi hỏi các quan tâm của ban lãnh đạo cũng như việc giám sát ngày một hoàn chỉnh hơn.

Kết luận:

Sản xuất sạch hơn không chỉ là biện pháp để doanh nghiệp giảm phát thải gây ô nhiễm môi trường mà còn mang lại nhiều lợi ích như: Giảm chi phí về môi trường, tăng thu nhập cho doanh nghiệp từ việc tái sử dụng rác thải. Để góp phần giảm thiểu các tác động về môi trường, các doanh nghiệp cần chủ động áp dụng các giải pháp đồng bộ, tuân thủ các quy định bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất kinh doanh bằng việc đẩy mạnh cải tiến thiết bị máy móc, áp dụng công nghệ mới, thay thế nguyên vật liệu gây ô nhiễm môi trường.